ساخلیان ساخلار گلوگاهینی

در بخش قاراپاپاق در آواجیق از کتاب تاریخ ایل قاراپاپاق می خوانیم:

شیوع نام قاراپاپاق» و چنین نام گذاری توسط ساکنین ترکیه، سخت مطلوب نایب السلطنه می‌شود و لذا می‌بینیم به هنگام اصدار اولین فرمان در آواجیق به اردوی بزرگ مذکور، آن مردم را قراپاپاق» نامیده است و دیگر یادی از بزچلو نکرده است این موضوع مؤید مورد دوم از مواردی است که به عنوان عوامل کوچ این مردم، بیان گردید.

- ماجرای اخیر برای من بهانه ای شد تا بپردازم به  چولو» های دیارم دشت سولدوز که در امتداد خط ساحلی جنوب دریاچه اورمیه. البته شکر و سپاس که امروزه به مدد زایشگاه های مجهز و طبیبان مجرب که به اعجاز اسطرلاب سونوگرافی روز ولات را بدقت بشارت می دهند، تا پدر و مادر در جستجوی وطنی نو برای نوررسیده دلبند جلای وطن کنند. گرچه در این روزگار، دوره چولو» ها سرآمده است اما در میان همسالان من که اینقدر زیسته ایم که خاطرات قبل از انقلاب را نیز در خاطر داریم هنوز از این  چولو» ها یافت می شود. 

روسها از سال 1229 تبريز را اشغال كرده بودند يعني قبل از جنگ جهاني اول و همچنان تا آخر جنگ جهاني به اشغال خود ادامه دادند، ولي آنان اروميه را در زمان جنگ و سلدوز را با تاخير، در سال 1334 اشغال كردند زيرا همانطور كه گفته شد سلدوز قبلاً در دست عثمانيها بود.

در تاريخ ايران ايل بزرگ بزچلو را از زمان هجوم افاغنه به ايران و اشغال اصفهان، يك ايل شيعه مذهب مي‌شناسند. اما جاي تعجب است كه در بيشتر منابع مربوط به ايلات و عشاير ايران يعني در هر جا كه نام قاراپاپاق آمده (كه البته در منابع خيلي كم اشاره شده است) بدنه مردم قره پاپاق را سني مذهب و تنها رؤساي‌شان را شيعه مذهب نوشته‌اند و براستي معناي ادعائي (مثال) يك بام و دو هوا در اين موضوع مصداق پيدا كرده است.

بزچلو به ایلی ترک تبار درمنطقه کمیجان امروزی اطلاق میشود که در طول و عرض تاریخ دستخوش تحولات و تغییرات بسیاری بودند، به طوریکه قبل از صفویه قوم و تبار آنها به علت وابسته بودن به علویان تحت تعقیب قرار گرفتند. 

دایره المعارف بزرگ اسلامی در جلد 12 ذیل عنوان بزچلو اطلاعات تازه ای از منابع متعدد درباره ایل بزچلو و قاراپاپاق ارائه می نماید که برای محققین و پژوهشگران مفید و قابل استفاده است. این مطلب  مجموعه فیش برداری های مطالعاتی و حاوی بسیاری از اطلاعات پازلی است که بدون مطالعه و دقت کافی در کنار هم چیده شده است. برای نمونه در ارائه اطلاعات مربوط به مذهب ایل قاراپاپاق به اشتباه رفته است. ایل بزرگ بزچلو و قاراپاپاق از بنیان گذاران مذهب شیعه در عصر صفوی بشمار می روند. 

نام بزچلو، برچلو، بورچالی در نقشه جهان

مناطق شمالغربی استان مرکزی و حوالی کمیجان را برچلو یا بزچلو مینامند . واژة برچلو ، بزچلو ، برچلوئی و بزچلوئی پسوند نام خانوادگی بسیاری از مردم و اهالی استان مرکزی یا کسانی است که از این استان کوچ کرده اند . از طرفی در منطقة کمیجان بخش وسیعی از روستاها و مزارع را جزو محال برچلو یا بزچلو می شناسند.